mgr Katarzyna Śmigielska

Zdrowie nie jest wszystkim, ale bez zdrowia, wszystko jest niczym
Schopenhauer

Wśród wielu czynników warunkujących zdrowie, dieta stanowi element stylu życia nad którym człowiek może zapanować całkowicie. Wybór odpowiedniej diety, dobór odpowiednich produktów, style gotowania, sztuka kulinarna to prawdziwa twórczość, radość i wolność wyboru.
Bardzo ważną sprawą w zrównoważonej diecie jest dostępność do prostych, naturalnych i jak najmniej przetworzonych przemysłowo produktów. Znaczna część społeczeństwa kupuje żywność w hipermarketach, gdzie większość produktów jest przetworzona z dodatkami barwników, polepszaczy i konserwantów. Substancje te przedłużają terminy ich przydatności, jednak nie są obojętne dla zdrowia, a często nawet szkodliwe.
Podczas zakupów należy dokładnie czytać etykiety znajdujące się na produktach i wybierać te, które posiadają jak najmniej substancji dodatkowych.
Pełni zdrowia i energii dostarcza nam żywność, która spożywana jest z zachowanymi składnikami odżywczymi.  Dobra i zbilansowana dieta wraz z odpowiednią aktywnością fizyczną jest działaniem dla dobra własnego zdrowia i jest w pełni przykładem prozdrowotnego stylu życia.
Ważnym elementem naszej diety, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu powinny być pełne ziarna zbóż. Są one źródłem pełnowartościowego białka, tłuszczów, minerałów, witamin i błonnika. Utrzymują równowagę sodowo- potasową organizmu, węglowodany złożone wchodzące w skład ziaren zbóż wolno rozkładają się w procesach trawiennych, nie powodując skoków insulinowych, a jedocześnie dostarczając organizmowi energii. Produkty zbożowe, nierafinowane powinny stanowić około 50 % codziennego pożywienia. Do tych produktów zaliczyć można; pszenicę, orkisz, pęczak pszenny, płatki pszenne, mąkę razową pszenną, chleb pełnoziarnisty, makarony razowe, pęczak jęczmienny, kaszę jęczmienną, płatki i mąkę jęczmienną, płatki owsiane, otręby owsiane, płatki żytnie, mąkę razową żytnią, chleb żytni, ryże naturalne nieoczyszczone, płatki i makarony ryżowe, płatki jaglane, mąkę jaglaną, kaszę jaglaną, kaszę gryczaną, makaron i mąkę gryczaną, kaszki kukurydziane, mąkę i skrobię kukurydzianą, komosę ryżową.
 

Warzywa stanowić powinny około 30 % każdego posiłku. Przygotowywane powinny być na różne sposoby tzn. gotowane, duszone, blanszowane, gotowane na parze, surowe, prasowane i kiszone. Wyróżniamy trzy grupy warzyw:

• liściaste: jarmuż, zielone liście pory, liście kalafiora, liście rzodkiewki, pokrzywy, mięty, pietruszki, kapusta pekińska, włoska, sałaty, szczypiorek, rzeżucha, koper itp. Są  źródłem żelaza, magnezu, fosforu, kwasu foliowego, witaminy C,
• korzeniowe: marchew, pietruszka, seler, rzodkiew, czarna rzepa, rzodkiewki. Warzywa te są źródłem dobrze przyswajalnego białka, minerałów tj. wapń, fosfor, magnez oraz witaminy A i kwasu foliowego, 
• okrągłe: cebula, dynia, kabaczek, kalafior, brokuł, ogórki, buraki. Zawierają między innymi: siarkę, żelazo, potas, magnez, kwas foliowy, witaminę C.

W naszej codziennej diecie oprócz zbóż pełnoziarnistych, warzyw powinny również znaleźć się kiszonki- produkty naturalnie sfermentowane, które utrzymują prawidłową florę bakteryjną naszych jelit, wspomagając syntezę witaminy B12.
Rośliny strączkowe, źródło białka, wapnia, fosforu, żelaza, cynku kwasu foliowego i witamin B i A. Należą do nich: fasola biała, czarna, czerwona, mung, azuki, soczewica, groch, ciecierzyca, soja i produkty sojowe. Powinny one stanowić do 10 % codziennego pożywienia.
Pestki, orzechy, nasiona oleiste jak słonecznik, pestki moreli, dyni, orzech laskowy, włoski, migdały, mak, sezam, siemię lniane to źródło wielu składników odżywczych, zwierających białko, minerały, błonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy A, B, E.
Nasiona sezamu ( niełuskanego) zawierają dużo wapnia, krzemu, kwasów tłuszczowych, a siemię lniane kawasy omega-3.
Pozostałe składniki, które również powinny wejść w skład naszej diety, to ryby: makrela, dorsz, karp, pstrąg, śledź i inne są źródłem dobrze przyswajalnego białka, kwasów omega-3, witaminy B, dalej owoce, najlepiej sezonowe zarówno świeże jak i suszone.
W naszej diecie nie powinno zabraknąć również olejów, tłoczonych na zimno jak: lniany, słonecznikowy, olej z ostropestu, z pestek dyni, oliwa z oliwek, olej sezamowy, tłuszcz kokosowy czy masło.
Dopełnieniem smakowym przygotowywanych potraw powinny być naturalne przyprawy ziołowe, których bogactwo jest ogromne. Należą do nich między innymi: chrzan, czosnek, imbir, ziele angielskie, pieprz, rozmaryn, cynamon, goździki, kardamon, gałka muszkatałowa, tymianek, kolendra, kurkuma, majeranek, kminek, bazylia, cząber, szałwia i wiele innych.
 

Podsumowując ogólne informacje dotyczące składników, które powinny znaleźć się w naszej codziennej diecie, wspomnieć można o kilku zasadach, których należy przestrzegać, aby spożywany posiłek został dobrze przyswojony przez nasz organizm:

• świeżo ugotowane posiłki są zazwyczaj bardziej wartościowe niż odgrzewane,
• każdy kęs pożywienia powinien być przeżuwany kilkakrotnie- trawienie rozpoczyna się już w jamie ustnej,
• nie powinno popijać się w trakcie spożywania posiłku,
• surowe warzywa i owoce spożywa się tylko do godziny 16.00,
• słodycze, ciastka sprzyjają powstawaniu nadwagi i nie dostarczają organizmowi substancji odżywczych, więc najlepiej z nich zrezygnować,
• dietę należy dostosowywać do pory roku,
• do przygotowywania posiłków wybiera się produkty nie przetworzone przemysłowo,  wysokiej jakości,
• należy unikać żywności konserwowej, utrwalonej, o przedłużonym terminie ważności, potraw w proszku, żywności rafinowanej, z dodatkiem aspartamu i glutaminianu sodu
• posiłki należy urozmaicać, aby miały różne smaki i cieszyły oko swoim wyglądem.
   

Niech pożywienie będzie Twoim lekarstwem…
Hipokrates